کد مطلب:277240 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:121
خاتمیت قرآن در روایات
علاوه بر آیاتی كه متذكّر شدیم در برخی از فرمایشات ائمّه معصومین (علیهم السلام) نیز «خاتمیّت قرآن» مطرح شده است كه برای نمونه ذیلا به بعضی از آنها اشاره می كنیم.
امیر مؤمنان علی (علیه السلام) می فرماید:
«وَ اعْلَمُوا أَنَّهُ لَیْسَ عَلی أحَد بَعْدَ القُرآن مِنْ فاقَة، وَ لا لاِحَد قَبلَ القُرآن مِن غِنیً». [1] .
[ صفحه 378]
«این را بدانید كه پس از تابش انوار هدایت قرآن هیچ كس ـ به كتاب و قانون دگری ـ نیاز ندارد، و هرگز احدی پیش از آشنایی با قران از آن بی نیاز نیست».
امام سجّاد (علیه السلام) می فرماید:
«اللّهُمَّ إنَّك أعَنْتَنِی عَلی خَتْمِ كِتابِكَ الَّذی أنْزَلْتَهُ نُوراً، وَ جَعَلْتهُ مُهَیْمِناً عَلی كُلِّ كتاب أنْزَلْتَهُ، وَ فَضَّلْتَهُ عَلی كُلِّ حَدِیث قَصَصْتَهُ. وَ فُرْقاناً فَرَقْتَ بِهِ بَیْنَ حَلالِكَ وَ حَرامِكَ، وَ قُرْآناً أعْرَبْتَ بِهِ عَنْ شَرائعِ أحْكامِكَ، وَ كِتاباً فَصَّلتَهُ لِعِبادك تَفْصِیلا، وَوَحْیاً أنَزَلْتَهُ عَلی نَبِیِّكَ مُحَمَّد ـ صَلَواتُكَ عَلَیهِ وَ آلِه ـ تَنْزِیلا». [2] .
«خداوندا! تو مرا بر ـ خواندن قرآن ـ كتاب خود یاری نمودی، همان كتابی كه آن را نور و روشنایی فرستادی، و بر هر كتابی كه فرو فرستاده بودی گواه قرار دادی، و بر هر سخنی كه از پیش گفته بودی برتری بخشیدی. و آن را وسیله جدایی حلال از حرام ساختی، و بیان نامه احكام و قوانین دینت قرار دادی، و كتابی كه برای بندگانت به شرح و تفصیل آن پرداختی، و وحیی كه آن را بر پیامبرت محمّد (صلی الله علیه وآله وسلم) فرو فرستادی».
امام باقر (علیه السلام) پنجمین پیشوای معصوم شیعه، مسأله «خاتمیّت قرآن» را در یك حدیث دیگر مورد تأكید قرار داده و در باره جامعیّت قرآن چنین می فرماید:
«إنّ الله تعالی لَمْ یَدَع شَیئاً تَحْتاج إلَیهِ الاُمَّةُ إلی یَومِ الْقِیامَةِ إلاّ أنزلَهُ فِی كتابه و بِیَّنَهُ لِرَسُولِهِ». [3] .
«خداوند تبارك و تعالی آنچه را كه اُمّت تا روز قیامت به آن نیازمند است فروگذار ننموده، و آن را در كتاب خود، ـ قرآن كریم ـ فرو فرستاده و برای پیامبرش بیان فرموده است».
امام صادق (علیه السلام) می فرماید:
[ صفحه 379]
«إنّ الله تَبارَكَ وَتَعالی لَمْ یَجْعَلْهُ لِزَمان دُونَ زَمان ولِناس دُون ناس، فَهُوَ فِی كُلِّ زمان جَدِید، وعِنْدَ كُلِّ قَوم غَضٌّ إلی یَومِ القِیامَةِ». [4] .
«خداوند متعال قرآن را مخصوص زمانی خاص غیر از زمانهای دیگر، و مردمانی جز مردمان دیگر، قرار نداده است. به همین جهت است كه قرآن تا روز قیامت در هر زمانی، نو و جدید، و در نزد هر قوم و ملّت، تازه است».
امام رضا (علیه السلام) می فرماید:
«اَلْقُرْآنُ... هُوَ حَبْلُ اللهِ الْمَتِینُ، وَ عُرْوَتُهُ الْوُثْقی وَ طَرِیقَتُهُ الْمُثْلی، اَلمُؤدِّی إلَی الْجَنّةِ، وَ الْمُنجِی مِنَ النّارِ، لا یَخْلَقُ مِنَ الأزمِنَةِ، وَ لا یَغُث عَلی الاْلْسِنَةِ، لاِنَّهُ لَمْ یُجْعَلْ لِزَمان دُونَ زَمان، بَلْ جُعِلَ دَلِیلُ الْبُرْهان، وَ حُجَّةٌ عَلی كُلِّ اِنسان». [5] .
«قرآن ریسمان محكم خدا، و دستگیره مطمئن او و راه نمونه او است، كه به بهشت می رساند، و از آتش می رهاند؛ با گذشت زمان كهنه نمی شود، و بر زبانها ناخوش نمی آید؛ زیرا برای زمان خاصّی جز زمان دیگر قرار داده نشده، بلكه دلیل و برهان است، و بر هر انسانی حجّت است».
اینها قسمتی از انبوه روایاتی است كه گواه خاتمیّت قرآن است، و ابدیّت این كتاب بزرگ آسمانی را به عنوان آخرین كتاب اثبات می كند، و آن را به طور انحصار تا روز قیامت راهنما و پناهگاه بشریّت معرفی می نماید.
آری! قرآن خاتم كتب آسمانی است، كتابی است كه پس از او كتاب دیگری نخواهد آمد، كتابی است كه پس از گذشت سالها از رحلت رسول گرامی اسلام مانند زمان خود آن حضرت، به دعوت خود ادامه می دهد، و گذشت زمان و پیشرفت علم و عقل هرگز نخواهد توانست آن را كهنه و فرسوده سازد. زیرا این كتاب بزرگ الهی، كتاب هدایت و روشنی است، كتاب نور و رحمت است، كتاب احكام و قوانین فراگیر، و كتاب همیشه برای بشریّت است. خدا آن را برای همه انسانها و همه زمانها حجّت و برهان قرار داده، و تا انقراض جهان در تمام اعصار و شئون زندگی راهنمای همه انسانها خواهد بود.
[ صفحه 380]
امیر مؤمنان علی (علیه السلام) می فرماید:
«وَ اعْلَمُوا أَنَّهُ لَیْسَ عَلی أحَد بَعْدَ القُرآن مِنْ فاقَة، وَ لا لاِحَد قَبلَ القُرآن مِن غِنیً». [1] .
[ صفحه 378]
«این را بدانید كه پس از تابش انوار هدایت قرآن هیچ كس ـ به كتاب و قانون دگری ـ نیاز ندارد، و هرگز احدی پیش از آشنایی با قران از آن بی نیاز نیست».
امام سجّاد (علیه السلام) می فرماید:
«اللّهُمَّ إنَّك أعَنْتَنِی عَلی خَتْمِ كِتابِكَ الَّذی أنْزَلْتَهُ نُوراً، وَ جَعَلْتهُ مُهَیْمِناً عَلی كُلِّ كتاب أنْزَلْتَهُ، وَ فَضَّلْتَهُ عَلی كُلِّ حَدِیث قَصَصْتَهُ. وَ فُرْقاناً فَرَقْتَ بِهِ بَیْنَ حَلالِكَ وَ حَرامِكَ، وَ قُرْآناً أعْرَبْتَ بِهِ عَنْ شَرائعِ أحْكامِكَ، وَ كِتاباً فَصَّلتَهُ لِعِبادك تَفْصِیلا، وَوَحْیاً أنَزَلْتَهُ عَلی نَبِیِّكَ مُحَمَّد ـ صَلَواتُكَ عَلَیهِ وَ آلِه ـ تَنْزِیلا». [2] .
«خداوندا! تو مرا بر ـ خواندن قرآن ـ كتاب خود یاری نمودی، همان كتابی كه آن را نور و روشنایی فرستادی، و بر هر كتابی كه فرو فرستاده بودی گواه قرار دادی، و بر هر سخنی كه از پیش گفته بودی برتری بخشیدی. و آن را وسیله جدایی حلال از حرام ساختی، و بیان نامه احكام و قوانین دینت قرار دادی، و كتابی كه برای بندگانت به شرح و تفصیل آن پرداختی، و وحیی كه آن را بر پیامبرت محمّد (صلی الله علیه وآله وسلم) فرو فرستادی».
امام باقر (علیه السلام) پنجمین پیشوای معصوم شیعه، مسأله «خاتمیّت قرآن» را در یك حدیث دیگر مورد تأكید قرار داده و در باره جامعیّت قرآن چنین می فرماید:
«إنّ الله تعالی لَمْ یَدَع شَیئاً تَحْتاج إلَیهِ الاُمَّةُ إلی یَومِ الْقِیامَةِ إلاّ أنزلَهُ فِی كتابه و بِیَّنَهُ لِرَسُولِهِ». [3] .
«خداوند تبارك و تعالی آنچه را كه اُمّت تا روز قیامت به آن نیازمند است فروگذار ننموده، و آن را در كتاب خود، ـ قرآن كریم ـ فرو فرستاده و برای پیامبرش بیان فرموده است».
امام صادق (علیه السلام) می فرماید:
[ صفحه 379]
«إنّ الله تَبارَكَ وَتَعالی لَمْ یَجْعَلْهُ لِزَمان دُونَ زَمان ولِناس دُون ناس، فَهُوَ فِی كُلِّ زمان جَدِید، وعِنْدَ كُلِّ قَوم غَضٌّ إلی یَومِ القِیامَةِ». [4] .
«خداوند متعال قرآن را مخصوص زمانی خاص غیر از زمانهای دیگر، و مردمانی جز مردمان دیگر، قرار نداده است. به همین جهت است كه قرآن تا روز قیامت در هر زمانی، نو و جدید، و در نزد هر قوم و ملّت، تازه است».
امام رضا (علیه السلام) می فرماید:
«اَلْقُرْآنُ... هُوَ حَبْلُ اللهِ الْمَتِینُ، وَ عُرْوَتُهُ الْوُثْقی وَ طَرِیقَتُهُ الْمُثْلی، اَلمُؤدِّی إلَی الْجَنّةِ، وَ الْمُنجِی مِنَ النّارِ، لا یَخْلَقُ مِنَ الأزمِنَةِ، وَ لا یَغُث عَلی الاْلْسِنَةِ، لاِنَّهُ لَمْ یُجْعَلْ لِزَمان دُونَ زَمان، بَلْ جُعِلَ دَلِیلُ الْبُرْهان، وَ حُجَّةٌ عَلی كُلِّ اِنسان». [5] .
«قرآن ریسمان محكم خدا، و دستگیره مطمئن او و راه نمونه او است، كه به بهشت می رساند، و از آتش می رهاند؛ با گذشت زمان كهنه نمی شود، و بر زبانها ناخوش نمی آید؛ زیرا برای زمان خاصّی جز زمان دیگر قرار داده نشده، بلكه دلیل و برهان است، و بر هر انسانی حجّت است».
اینها قسمتی از انبوه روایاتی است كه گواه خاتمیّت قرآن است، و ابدیّت این كتاب بزرگ آسمانی را به عنوان آخرین كتاب اثبات می كند، و آن را به طور انحصار تا روز قیامت راهنما و پناهگاه بشریّت معرفی می نماید.
آری! قرآن خاتم كتب آسمانی است، كتابی است كه پس از او كتاب دیگری نخواهد آمد، كتابی است كه پس از گذشت سالها از رحلت رسول گرامی اسلام مانند زمان خود آن حضرت، به دعوت خود ادامه می دهد، و گذشت زمان و پیشرفت علم و عقل هرگز نخواهد توانست آن را كهنه و فرسوده سازد. زیرا این كتاب بزرگ الهی، كتاب هدایت و روشنی است، كتاب نور و رحمت است، كتاب احكام و قوانین فراگیر، و كتاب همیشه برای بشریّت است. خدا آن را برای همه انسانها و همه زمانها حجّت و برهان قرار داده، و تا انقراض جهان در تمام اعصار و شئون زندگی راهنمای همه انسانها خواهد بود.
[ صفحه 380]
[1] نهج البلاغه فيض، ص 567 و صبحي صالح، ص 252، خطبه 176.
[2] صحيفه سجاديه، دعاي 42.
[3] بحار الانوار، ج 92، ص 84، ح 16، به نقل از بصائر الدرجات ص 6.
[4] بحار الانوار، ج 2، ص 280، ح 44.
[5] همان، ج 92، ص 14، ح 6 ـ عيون الاخبار، ج 2، ص 130.